Aplikacija Osnovna sredstva 
Program za evidenciju osnovnih sredstava je veoma pogodan za preduzeća koja imaju veliki broj osnovnih sredstava ili veliki broj promena vezanih za otpis ili kupovinu novih osnovnih sredstava u toku godine. Na pregledan način vodi se evidencija po datumu nabavke, datumu aktirviranja, datumu otpisa, inventarskih brojeva, zaduženih lica, organizacionih jedinica u kojima se osnovna sredstva nalaze. Obračun amortizacije i revalorizacije se može vršiti u bilo kom trenutku u toku godine. Ukoliko dođe do isknjiženja osnovnog sredstva postoji izveštaj koji daje njihovu evidenciju. Moguće je izvršiti i rekapitulaciju po amortizacionim grupama i kontima kao i evidenciju promena vrednosti osnovnih sredstava.
Za rad sa ovim programom neophodno je da budu definisani sledeći podaci:
Pri unosu i obradi zaglavlja i stavki za ove dokumente pročitajte sledeća poglavlja uputstva:
- Polja za unos podataka i kontrole u prozorima,
- Prikaz, unos i obrada podataka,
- Prozori za manipulisanje podacima,
- Prozori za obradu dokumenata.
OSNOVNI POJMOVI:
AMORTIZACIJA
Pojam Amortizacija: vrednosno trošenje osnovnih sredstava. To je novčani iznos koji se u toku veka trajanja osnovnih sredstava obračunava i izdvaja za nadoknadu i reprodukciju (obnavljanje) osnovnih sredstava. Njen iznos se obračunava u prodajnu cenu gotovih proizvoda ili usluga. Svi korisnici osnovnih sredstava su u obavezi da je obračunavaju osim:
- Na osnovna osredstva u izgradnji (pripremi).
- Na prirodna bogatstva (na zemljišta i šume).
- Na spomenike kulture, umetnička dela, muzičke predmete, knjige u biblioteci i arhivsku gradnju.
Napomena
Zakonom je propisan najduži vek korišćenja osnovnih sredstava u koje ona treba da budu amortizavana.
Osnovica za obračun je nabavna vrednost osnovnog sredstva. Načini koji se primenjuju pri obračunu mogu biti:
- vremenski
- funkiconalni
Vremenski
Zasnovan je na veku trajanja osnovnih sredstava. U okviru ovog, poznata su tri način obračuna amortizacije:
- Metod proporcijalnog otpisa.
- Metod degresivnog otpisa.
- Metod progresivnog otpisa.
Na osnovu vremenskog načina sredstva se optisuju po istoj amortizacionoj stopi (AM') u toku veka trajanja osnovnih sredstava.
Godišnji iznos amortizacije = NV H AM'/100
Godišnja stopa amortizacije = 100%/vek upotrebe
Primer:
NV = 100.000 dinara. Vek upotrebe: 5 godina.
Godišnja stopa = 100%/5 = 20% Godišnji iznos = NV h Am'/100 = 100.000 h 20/100 = 20.000 dinara
|
Godina |
Nabavna vrednost |
AM' |
Godišnji iznos |
Ukupni iznos |
Sadašnja vrednost |
|
1. |
100.000 |
20% |
20.000 |
20.000 |
80.000 |
|
2. |
100.000 |
20% |
20.000 |
40.000 |
60.000 |
|
3. |
100.000 |
20% |
20.000 |
60.000 |
40.000 |
|
4. |
100.000 |
20% |
20.000 |
80.000 |
20.000 |
|
5. |
100.000 |
20% |
20.000 |
100.000 |
0 |
Funkcionalni
Funkcionalni obračun amortizacije ne polazi od veka upotrebe već od korišćenja osnovnih sredstava. Amortizacija se obračunava u zavisnosti od upotrebe osnovnih sredstava i od njegovog korisnog učinka. Korisni učinak može biti jedinica gotovog proizvoda koje se proizvodi na nekoj mašini ili na primer kod prevoznih sredstava, broj pređenih kilometara.
Primer:
NV = 1.000.000, ukupni mogući broj proizvedenih jedinica gotovog proizvoda u toku veka upotrebe ove mašine je 200.000.
Am' po jedinici proizvoda = 1.000.000 / 200.000 = 5 dinara
|
Godina |
Nabavna vrednost |
Broj proizvedenih proizvoda |
AM' po jedinici proizvoda |
Godišnji iznos |
Ukupni iznos |
Sadašnja vrednost |
|
1. |
1.000.000 |
70.000 |
5 |
350.000 |
350.000 |
650.000 |
|
2. |
1.000.000 |
50.000 |
5 |
250.000 |
600.000 |
400.000 |
|
3. |
1.000.000 |
60.000 |
5 |
300.000 |
900.000 |
100.000 |
|
4. |
1.000.000 |
20.000 |
5 |
100.000 |
1.000.000 |
0 |
REZIDUAL
REZIDUAL (REZIDUALNI FAKTOR) (engl. residual - preostali) - stavka u proizvodnoj funkciji koja, objašnjavajući stopu privrednog rasta, obuhvata sve faktore osim osnovnih proizvodnih činilaca rada i kapitala.
Na taj način rezidualni faktor pokazuje koliki je doprinos ukupne faktorske produktivnosti (kvalitativnih činilaca) stopi privrednog rasta. Brojna empirijska istraživanja proizvodnih funkcija za veliki broj zemalja pokazala su dase stopa rasta društvenog proizvoda u samo malom procentu može objasniti kvantitativnim povećanjem dva osnovna faktora - rada i kapitala, a da se obično polovina i više rasta duguje rezidualnom faktoru.
Umesto reziduala, koristi se i termin "tehnološki progres" mada to predstavlja sužavanje kvalitativnih izvora rasta koji, pored ostalog, obuhvataju: efekte ekonomije obima, poboljšanja u obimu i kvalifikacionoj strukturi zaposlenih, efekte realokacije rada iz manje u više produktivne sektore, poboljšanja u organizaciji rada, efekte novih oblika stimulisanjazaposlenih, nove metode upravljanja i donošenja odluka, dobro funkcionisanje informacionog sistema, brzu primenu dostignuća nove tehnološke revolucije, efekte široko zasnovanog naučnoistraživačkog rada itd. Reč je o jednom zbirnom faktoru koji sadrži veoma različite ekonomske i neekonomske efekte na stopu privrednog rasta, što zahteva raščlanjavanje ove veličine.
REZIDUALNA VREDNOST INVESTICIONOG PROJEKTA - očekivani iznos gotovine koji će biti oslobođen kada se projekat likvidira po isteku ekonomskog veka njegovog trajanja. Glavnu komponentu te vrednosti čine preostala fiksna i obrtna sredstva koja će biti prodata ili privedena drugoj nameni unutar preduzeća po završetku vremenskog horizonta projekta. Zajedno s neto novčanim tokom, procenjena rezidualna vrednost treba da omogući naknadu učinjenog kapitalnog izdatka u sam projekat i obezbedi njegovu makar minimalnu rentabilnost koja je determinisana stopom investicionog kriterijuma.